piątek, 14 października 2016

MIĘŚNIE BRZUCHA U JEŹDŹCA




Ten post będzie trochę nietypowy. Będzie w nim dużo zdjęć. A to dlatego, że jest kopią prezentacji o tym samym tytule. Podtytuł prezentacji brzmi: „Dlaczego i jak pracować mięśniami brzucha?”.

Pierwszy raz sięgnęłam po formę przekazu jaką jest prezentacja. Szukając informacji na temat tego, jak się robi prezentacje trafiłam na sugestie, że najlepiej zacząć od anegdot. Niestety nie znam takiej, która pasowałby do tego tematu. Radzono, żeby zaraz potem zadać, odbiorcom prezentacji, pytanie związane z jej tematem. Moje pytanie brzmi: „Dlaczego jeźdźcy rezygnują z pracy, z wierzchowcem, na wędzidle?” I zaraz odpowiadam: „Jedną z przyczyn na pewno są takie obrazy końskiej “twarzy””


 




Konie potrafią wyraźnie pokazać jak ogromny ból sprawia im „hamujące” działanie wędzidła. Okazują również bunt, sprzeciw i niezadowolenie z takiej hamującej pracy człowieka. Bunt przeciw siłowemu zaciąganiu wodzy.



Niestety jeźdźcom zależy na tym, by ciągnięcie za wodze działało jak hamulec. Zależy na tym, i zwolennikom pracy na wędzidle, jak i zwolennikom pracy bezwędzidłowej. To proste przełożenie: ciągnę – zatrzymuję. Trochę jak na rowerze: cisnę dłonią na rączkę hamulca – rower zwalnia albo zatrzymuje się. Pomyślcie jednak co się dzieje, gdy rowerzysta naciśnie rączkę przedniego hamulca. Koń przy działaniu przedniego hamulca zachowuje się tak samo. Różnica jest tylko taka, że rower to martwy przedmiot i się przewraca razem z pasażerem. Koń to żywa istota podświadomie bojąca się upadku. Żeby się nie przewrócić, przeciwstawia się działaniu „hamulca” – wodzy, napiera na nie i robi wszystko, by móc biec dalej, żeby ratować się przed upadkiem.

Jak sobie radzą jeźdźcy pracujący na wędzidle, gdy wierzchowiec wyraża tyle negatywnych emocji i broni się przed ciągnącą pracą wodzami? Zaczynają szukać sposobu na lepsze działanie wędzidła. Często zaczyna się to szukanie od zakładania paska krzyżowego (skośnika).






Później coraz mocniej ten skośnik zaciskają.

Pokazałam to zdjęcie Leszkowi. Stwierdził, że gdyby nie mój wpływ na jego sposób pracy z koniem, Birce - swojej klaczy, pewnie też zakładałby coraz więcej “patentów perswazji” na mordę. Robiłby to, żeby zmniejszyć jej szanse na ciągnięcie i szarpanie wodzy. Jak uczy się jazdy konnej skoro myślenie człowieka idzie w kierunku mnożenia narzędzi “siłowej perswazji”? Dlaczego szkolenie nie idzie w kierunku prób zrozumienia przyczyn “nieporozumień” miedzy jeźdźcem i jego wierzchowcem?

Potem “do gry” wchodzą patenty zwiększające siłę rąk. Patenty, które dodatkowo mają pomóc ściągnąć końską głowę w dół.















































Inni sięgają po rollkur.

 



Wracam teraz do tych jeźdźców, którzy postanowili zrezygnować z pracy wędzidłem i jeżdżą na ogłowiach bezwędzidłowych, kantarach i sznurkach zawieszonych na szyi wierzchowca.

 







 





Poszperałam trochę w internecie szukając informacji na temat tego, jak ludzie jeżdżą bez wędzidła. Większość “rozmów” jest podobna do siebie i dotyczy głównie pracy na hackamore: “Ja od roku na haku ;) Mój koń tak się bał o pysk, że zwiewał od wędzidła jak dziki, a na skokach dostawał amby……..”. “Ja od jakiegoś czasu jeżdżę tylko na haku, koń był zszarpany, potrzebuje naprawdę bardzo delikatnej ręki na wędzidle, ja nie potrafię się na nim z nim dogadać…….” Generalnie jeźdźcy są zadowoleni z pracy z podopiecznymi po zmianie ogłowia wędzidłowego na bezwędzidłowe. Według ich relacji zwierzęta wyciszają się, uspokajają głowę, nie szarpią się. Czasami tylko: “Pod haka z każdej strony muszę podkładać futerka i podkładki żeby koń się przypadkiem nie obtarł- co już się zdarzało- pod łańcuszek, pod część nosową i pod czanki”.

Jednak bez względu na odczucia, jeźdźcy muszą zdać sobie sprawę, że póki ciągną za wodze czy sznurek, praca bez wędzidła nie jest bezinwazyjna. Jeźdźcy mają poczucie, że przestają krzywdzić konie, bo one nie otwierają z bólu pyska.


A wierzchowce potrafią nadal okazywać ból jaki odczuwają i bunt przeciw ciągnącej pracy wodzami.








Pokazują ból mimo mocno “utrudnionego zadania”. No bo jak zwierzę ma pokazać, że jeździec robi mu krzywdę sznurkiem wżynający się w szyję?










Istnieje alternatywa dla ciągnącej pracy wodzami. O zatrzymanie się, o zwolnienie tempa, o przejście do niższego chodu jeździec może “poprosić” wierzchowca własnymi mięśniami brzucha.

Praca mięśniami brzucha pozwoli “uruchomić” „hamulec” z tyłu konia. Jednak najpierw trzeba „uruchomić” same mięśnie brzucha. A okazuje się, że jest to dla wielu ludzi nie lada wyzwanie. Ludzie rzadko potrafią „kazać pracować” jednemu, konkretnemu, swojemu mięśniowi czy też partii mięśni. Często przy pierwszych próbach “uruchomienia” danego mięśnia, procesowi towarzyszy zaangażowanie całego ciała. To zaangażowanie okazuje się być usztywnieniem stawów, szczękościskiem, przykurczeniem ramion, podciągnięciem kolan w przypadku znajdowania się na końskim grzbiecie czy zaciśnięciem pachwin. 

W wielu sytuacjach, kiedy proszę,czy dziecko czy osobę dorosłą, o “wciągnięcie brzucha, wciągają oni powietrze w płuca i je tam zatrzymują. Przód klatki piersiowej wraz z “mostkiem” i ramionami “wędrują” mocno w górę. Szyja zostaje schowana w ramiona, a mięśnie brzucha mocno napięte. Tłumaczenie, jak należy pracować mięśniami brzucha, jest niezwykle trudne. Tym bardziej, że nie widzi się tego, w jaki sposób przekaz został odebrany przez daną osobę. Nie widzi się jej mięśni brzucha. W przypadku jeźdźca informacją zwrotną jest jego postawa w siodle i reakcje wierzchowca na próby “dogadania się”. Opowiem tu o pracy mięśni brzucha w sposób, w jaki ja ją odczuwam.

Pracę nad sobą i swoimi mięśniami brzucha należy zacząć od tego, by nie angażować żadnych innych części ciała przy “wciąganiu brzucha”. Trzeba też zapanować nad oddechem i pozostawić go takim, jaki był przed “wciąganiem brzucha”. Pozostawić go równym, opanowanym i spokojnym.

Podczas nauki pracy mięśniami brzucha nie wolno nabierać większej ilości powietrza w płuca. “Mostek”, który łączy żebra, powinien pozostać swobodnie “zwieszony”. Ramiona rozluźnione, swobodnie opuszczone, ustawione wzdłuż poziomej linii. Nie wolno podnosić w górę brody ani wypychać jej do przodu.





Jeździec, który chce pracować mięśniami brzucha, musi je wzmocnić. Musi zadbać o ich kondycję. Nie mam tu jednak na myśli wzmacniania poprzez ćwiczenia typu “brzuszki”, skłony, podciąganie nóg itp. Chociaż oczywiście i takie się przydadzą. Człowiek musi nauczyć się wykonywać przeróżne czynności z “wciągniętym brzuchem”. Po opanowaniu swobodnego oddychania można zacząć śpiewać albo mówić wierszyk. Z “wciągniętym brzuchem” należy chodzić, biegać, jeździć na rowerze. Brzuch można “wciągnąć” podczas oglądania telewizji, pracy przy komputerze, a nawet podczas zasypiania. Dlaczego jednak “wciąganie brzucha” zamykam w cudzysłów? Dlatego, że tak naprawdę mięśnie brzucha należy rozciągać, a nie wciągać w “głąb” jamy brzusznej. Nie należy również napinać mięśni brzucha. Powinny być one miękkie, elastyczne i pracujące. Niestety w jeździectwie przyjęło się pracować napiętymi mięśniami, na przykład pośladków czy pleców w okolicy lędźwiowo - krzyżowej.

Takiej rozciągającej pracy mięśni będzie towarzyszyło uczucie wciągania brzucha. Jednak będzie to efekt rozciągania owych mięśni, a nie cel sam w sobie.








Wyobraźcie sobie, że ktoś przykłada wam do brzucha dłoń i mocno naciska. Żeby “pobudzić” do właściwej pracy mięśnie, nie blokujcie działania ręki napinaniem brzucha. Rozciągajcie mięśnie jak gumę, by w ten sposób przeciwstawić się naporowi. Nie możecie też próbować “uciec brzuchem” od dotyku ręki, musicie chcieć zachować ten “kontakt” z dłonią. Niepożądane jest też wypychanie brzucha. Mięśnie nie mają napierać na dłoń, tylko poprzez sprężystość mięśni stworzyć opór. Dłoń powinna być przyłożona pod pępkiem.

Chyba każdy adept sztuki jeździeckiej, uczący się w szkółkach, usłyszał nie raz, że ma pracować swoim “krzyżem”, siedząc na końskim grzbiecie. Efektem takiej informacji, w wielu przypadkach, jest przesadne napinanie pleców przez jeźdźca. Szczególnie części lędźwiowo - krzyżowej. Towarzyszy temu wklęśniecie tego odcinka, napinanie pośladków i wgniatanie ich w siodło. Jest to koszmarna postawa, usztywniająca całe ciało, wypychająca brzuch, podnosząca “mostek” i przesadnie naciągająca ramiona do tyłu.



Oczywiście plecy jeźdźca mają swój udział w pracy z koniem. I to bardzo znaczący udział, ale praca mięśniami pleców jest konsekwencją rozciągania i działania mięśni brzucha. Oprócz uczucia wciągania brzucha, pojawia się wrażenie, że owe rozciągnięte mięśnie brzucha “przyklejamy” do lędźwiowo - krzyżowego odcinka pleców. Prężące, w głąb jamy brzusznej, działanie rozciągniętych mięśni brzucha, pobudza mięśnie pleców również do rozciągania.


Dzięki takiej pracy jeździec poprawia postawę, “wypełniając” “wcięcie” w plecach, prostując je i prężąc. Brzuch jeźdźca przestaje być wypchnięty, “mostek” i ramiona swobodnie wracają na swoje “naturalne” miejsce. To rozciągnięte, a nie napięte mięśnie pleców powodują, że stają się one “silne”. Takie plecy mogą zostać jednym z “informatorów” wierzchowca, określającym tempo chodów zwierzęcia. Dodatkowym atutem rozciągania mięśni jest “zbudowanie” postawy ciała wyrażającej pewność siebie, upór i brak tolerancji dla nieuzasadnionego sprzeciwu.


Jak “uruchomić” mięśnie brzucha siedząc na końskim grzbiecie? Wrócę tu do ręki “naciskającej” na brzuch jeźdźca. Siedząc w siodle, należy sobie taką dłoń wyobrazić oraz wyobrazić sobie, że trzeba na stałe przyłożyć do niej podbrzusze. Wszystko po to, żeby dać dłoni szansę na “uruchomienie” w każdej chwili mięśni brzucha. Specjalnie napisałam, że przykłada się brzuch do ręki, a nie rękę do brzucha. A to dlatego, że pozycja ręki może zmieniać się tylko wzdłuż pionowej linii, również podczas anglezowania. Ręka ułożona tam, gdzie przedni łęk siodła przechodzi w jego zagłębienie, nie powinna przesuwać się wzdłuż linii poziomej. Tylko przy takiej pozycji ciała w siodle, mięśnie brzucha będą mogły wydajnie pracować. “Przyłożenie” podbrzusza do “takiej ręki” uchroni jeźdźca przed cofaniem bioder, przysiadaniem na tylnym łęku siodła, uchroni przed wypychaniem wierzchowca biodrami i pozwoli wypracować “aktywny dosiad”. Zapraszam do obejrzenia filmiku: “Anglezowanie”

Żeby móc popracować mięśniami brzucha na końskim grzbiecie, czyli inaczej, żeby móc przyłożyć podbrzusze do “ręki”, konieczne jest takie ułożenie nóg, by jeździec mógł wyraźnie oprzeć nogi o podłoże czyli strzemiona. Wyobraźcie sobie, że musicie zostać opuszczeni na linie w jakiś dół. Komu powierzycie rolę osoby trzymającej was, osoby, której zaufacie? Będzie to ktoś, kto stojąc na krawędzi umownej przepaści, w którą się zsuwacie, utrzyma „zapartą” postawę. Ktoś, kto mocno zaprze się na podłożu i nie zegnie się w pół pod wpływem wykonywanej pracy. Ktoś, komu mięśnie brzucha nie „odmówią posłuszeństwa” i nie pozwolą na przegięcie torsu w przód. Na grzbiecie konia nikogo wprawdzie nie trzeba „dźwigać” ale postawa z silnymi mięśniami brzucha spowoduje, że staniecie się osobą, z którą podopieczny będzie chciał współpracować, której zaufa, której zawierzy swój los i będzie posłuszny. Posłuszny tempu i rytmowi, który chcecie „przypisać” chodom zwierzęcia.  



„Znajdźcie” swoje mięśnie brzucha robiąc proste ćwiczenie. Poproście kogoś, by ciągnąc was za ręce próbował „zmusić” was do ruszenia się w przód. Przyjmijcie zapartą postawę ciała, która pozwoli wam nie ruszyć się z miejsca. Jest jednak jeden warunek. To zapieranie nie może wiązać się z nadmiernym odchylaniem. Musicie zachować poczucie równowagi, by w momencie, gdy ciągnący towarzysz puści wasze ręce, nie upaść do tyłu.




W zapartej postawie można też sobie pozwolić na pomaszerowanie za ciągnącą osobą regulując tempo i rytm stawianych kroków.








Słabe, nierozciągnięte i niepracujące mięśnie brzucha pozwolą, by ciało zgięło się w pół.

                               


Napisałam na początku, że dzięki mięśniom brzucha „uruchamiamy” „mechanizm hamowania” z tyłu ciała konia. Ale jest to hamowanie silnikiem. To znaczy, że silnik musi pracować, by „pojazd” mógł zahamować. Taki silnik, w fazie pracy w zadniej części konia, utrzymują aktywne łydki jeźdźca. Nawet, gdy jeździec “prosi” swojego wierzchowca o zatrzymanie się, powinien przesłać równocześnie polecenie, by do pozycji: “stój” wierzchowiec przeszedł “nie wyłączając silnika”. Reasumując: “prośba” skierowana do podopiecznego o wyregulowanie tempa, rytmu i rodzaju chodu, to konfiguracja sygnałów dawanych aktywnie pracującym ciałem i łydkami. Konfiguracja umożliwiająca jeźdźcowi zaniechanie hamującej pracy wodzami.






11 komentarzy:

  1. Świetny wpis! Dużo uświadamia!

    OdpowiedzUsuń
  2. Świetny artykuł! ja zawsze używałam bardzo dużo mięśni brzucha, tak zostałam nauczona :)
    zapraszam na mojego bloga: mojamalina.blogspot.com

    OdpowiedzUsuń
  3. Niestety, zupełnie nieprawidłowo opisała Pani pracę mięśni brzucha. A już miałam nadzieję, patrząc na tytuł. Polecam zapoznać się z książkami dot. Ride With Your Mind Mary Wanless.
    PS> Być może sama Pani podczas jazdy robi to poprawnie, tylko niepoprawnie tu opisuje:) Tak się często zdarza!

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Dziękuję za wskazanie literatury wartej zapoznania się z nią. Uważam jednak, że oceniając mój opis pracy mięśniami brzucha jako zły, sugeruje Pani tym samym, że sama potrafi opisać to w prawidłowy sposób. Ponieważ człowiek uczy się całe życie, będę wdzięczna, za opublikowanie takiego opisu w kolejnym komentarzu. Bez tego Pani pierwszy komentarz będzie tylko pustosłowiem. Tak się często zdarza. Mam nadzieję, że doczekam się merytorycznego komentarza, a nie tylko oceniającego w stylu – „tak jest źle!”. Swoja drogą ciekawe, że takie komentarze zawsze zakończone są wykrzyknikiem albo kilkoma wykrzyknikami. Sugerują one zapewne nieograniczoną wiedzę autora owego komentarza.

      Usuń
  4. Witam od 2.5 roku uczę się jazdy regularnie 2x w tygodniu
    Ze względu na dyskopatie nie robię nic w pełnym dosiadzie wszystko w polsiadzie i nieźle to wychodzi
    Niestety nagle (tydzien) temu doznalam po treningu z "trudniejszym" koniem lekkich mdłości i bólu brzucha. Usg wykazalo przepukline kresy białej ... małą na razie. Czy to może być spowodowane błędną pracą brzucha podczas jazdy? Żaden lekarz nie umie się wypowiedzieć czy mogę jeździć dalej ? Może ktoś wie coś na ten temat ???

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Witam. Twój komentarz zawiera zbyt mało informacji, by móc jednoznacznie odpowiedzieć na zadane pytanie: czy błędna praca brzucha podczas jazdy może być przyczyną powstania przepukliny. Z informacji jakie znalazłam na temat przepukliny kresy białej wynika, że „spotykane są często także u osób młodych, aktywnych fizycznie, przeważnie u sportowców”. Nie znalazłam informacji o tym, że występuje ona przy błędnej pracy mięśniami brzucha. Podejrzewam, że osoby uprawiające sport z pasji, po wyleczeniu przepukliny wracają do kontynuowania owej pasji.

      Twój komentarz zawiera zbyt mało informacji, by móc ocenić Twoją pracę w siodle – pracę mięśni brzucha i całego ciała ze szczególnym uwzględnieniem pleców. Jeżeli jednak masz wątpliwości co do tego, czy powinnaś kontynuować pasję jeździecką, mogę podpowiedzieć Tobie, jak powinna ta praca wyglądać, żeby nie narażać na szwank swojego zdrowia.

      Przede wszystkim praca mięśniami nie powinna być siłowa. Twoja pozycja w siodle nie powinna być utrzymywana czy podtrzymywana przez nieustannie napięte mięśnie brzucha, pleców, nóg i rąk. Jeżeli jeździsz w pozycji pół – siad to zastanów się, czy nie towarzyszą jej niepotrzebne napięcia. Przyjmij pozycję taką jak pół – siad stojąc na ziemi. Zapamiętaj jak pracują przy niej twoje mięśnie. Czy ta pozycja wymaga od Twoich mięśni jakiegoś dodatkowego wysiłku? Dokładnie tak samo powinny pracować mięśnie w pozycji pół – siad na koniu. Pozycja ta nie powinna angażować nadmiernie Twoich mięśni brzucha. Jeżeli angażuje, to jest ona niepoprawna. Warto wówczas skierować swoje wysiłki w stronę znalezienia i wypracowania poprawnej pozycji.

      Zastanawiam się też, do jakiej pracy angażujesz mięśnie brzucha i w jaki sposób? Mięśnie brzucha pozwalają mi utrzymać pionową pozycję ciała, pomagają namówić wierzchowca do wyregulowania tempa, do zatrzymania się itp. Nie jest to jednak praca na tyle wysiłkowa, by narażać owe mięśnie na urazy. Koń jest dużym i silnym zwierzęciem - nie oznacza to jednak, że będzie respektował tylko sygnały angażujące siłowo nasze mięśnie. Wierzchowce reagują na sygnały delikatne i subtelne. Reagują na sygnały porównywalne do niewielkiego wciągnięcia brzucha. Proponuję, żebyś poszukała jeździeckiej wiedzy, która pozwoli Tobie subtelnie pracować z wierzchowcami i bez nadmiernego angażowania mięśni i bez niezdrowych napięć.

      Z mojej strony rodzi się też pytanie: kto stwierdził, że pół – siad jest dla Ciebie lepszą pozycją? Jeżeli przyjmujesz niepoprawną pozycję pół – siadu, to może ona pogłębiać zwyrodnienie i ból kręgosłupa. Jeżeli utrzymujesz pół – siad z przegiętymi plecami i tzw „kaczym kuprem” to jest to bardzo niewskazana dla Ciebie pozycja. Do utrzymania prostych pleców, bez wklęśnięć w okolicy krzyżowo lędźwiowej, powinno angażować się mięśnie brzucha. To one rozciągane i uaktywniane „wypychają w tył” ten odcinek pleców człowieka. Dzięki temu plecy jeźdźca stają się proste i wyciągnięte w górę. Taki układ pleców jest też nośnikiem informacji dla konia i to nośnikiem bez zbędnych i siłowych napięć. Według mnie, takie wyprostowanie pleców dzięki pracy mięśni brzucha jest dużo łatwiejsze do wypracowania przy pełnym siadzie w siodle. Przy pełnym siadzie masz możliwość rozciągnięcia we właściwy sposób głębokich mięśni brzucha. Przy pół – siadzie, przy zgięciu torsu w okolicy pępka, szanse owych mięśni na właściwą pracę znacznie się zmniejszają.

      Podejrzewam też, że pozycja pół – siadu została Tobie zalecona ze względu na wstrząsy towarzyszące jeździe konnej i ich wpływu na kręgosłup. Jednak, jeżeli w pozycji pół – siad jedziesz na sztywnych nogach z zablokowanymi stawami, to Twój kręgosłup nadal przejmuje amortyzację ruchu konia. Przejmuje, mimo tego, że nie dotykasz siodła pośladkami. Ruch wierzchowca powinny amortyzować nasze nogi. Nogi ze sprężyście pracującymi stawami. Gdy nauczysz się takiej pracy nogami, to odciążysz swój kręgosłup. I to odciążysz w każdej pozycji w siodle – w pełnym siadzie i w pół- siadzie.

      Usuń
  5. Wspaniały artykuł , jak i inne na blogu który odkryłam z radością.
    Zadko spotyka się taki poziom wiedzy !
    Bardzo dobry pomysł z podcastami , brawo
    Pozdrawiam serdecznie

    OdpowiedzUsuń
  6. Solidnie napisane. Pozdrawiam i liczę na więcej ciekawych artykułów.

    OdpowiedzUsuń

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...