sobota, 14 sierpnia 2021

ROZLUŹNIENIE KONIA



Jakiś czas temu jedna z czytelniczek moich blogów podesłała mi link do filmu, na którym jeździec tłumaczy, iż należy przy zatrzymywaniu konia ścisnąć go kolanami. Czytelniczka zapytała, czy to dobry pomysł?

Obejrzałam ten filmik. Konie to inteligentne zwierzęta – uczą się poprzez skojarzenia. Można więc nauczyć je, by zatrzymywały się na jakikolwiek sygnał. Mogą się zatrzymać na gwizd, klaśnięcie, ściśnięcie, uderzenie albo delikatną sugestię w postaci postawy ciała jeźdźca (bez napięć i ciśnięcia). To tylko kwestia umiejętności nauczenia konia reakcji na dany sygnał. Przy tym uczeniu podopiecznego należy jednak zwrócić uwagę na konsekwencje (głównie zdrowotne) używania takich a nie innych sygnałów. Na podesłanym filmiku jeździło kilku jeźdźców. Uciskali oni grzbiety wierzchowców biodrami przy zatrzymaniu, przy ruszaniu i podczas ruchu. Na taki nacisk napiętymi biodrami jeźdźca grzbiet wierzchowca odpowiada napięciami mięśni grzbietu i przegięciem kręgosłupa (https://pogotowiejezdzieckie.blogspot.com/2018/04/kregosup-konia-jego-postawa.html) Do tego dochodzi zaciskanie kolan podczas zatrzymywania. W odpowiedzi na takie działanie zwierzę napina mięśnie szyi i przy łopatkach. Zmniejsza to możliwości ruchowe kończyn przednich konia. Z czasem te napięcia stają się nawykiem w reakcji na pojawienie się jeźdźca na grzbiecie. A z biegiem lat napięcia nie odpuszczają nawet wówczas, gdy koń nie pracuje. Biorąc pod uwagę fakt, że kończyny piersiowe wierzchowca nie mają kostnego połączenia z resztą ciała (mają tylko mięśniowe połączenie), to takie spięcia mięśni zabierają zwierzęciu możliwość chodzenia ze swobodą, lekkością i bez uszczerbku na zdrowiu. https://pogotowiejezdzieckie.blogspot.com/2019/09/jak-to-jest-z-tym-zapieraniem-sie-w.html Generalnie obraz układu i ruchomości ciała konia nie rysuje się zbyt poprawnie przy pracy jeźdźca poprzez uciskanie, zaciskanie, przyciskanie itd.

Ściskanie kolanami blokuje też ruchomość kończyn jeźdźca. Uczy panowania nad końmi poprzez siłowe napięcia. Pojawia się też w filmiku sugestia napinania ramion i blokowania ruchu rąk podczas pracy z koniem. Wierzchowiec nie „czyta” wodzy – ich długości i stanu naciągnięcia. Długość i stan napięcia wodzy to czynniki mogące mechanicznie i siłowo ograniczać ruchowe możliwości szyi zwierzęcia albo ograniczać możliwości komunikowania się. I zwierzę to wie – nie ma co tu „czytać”. Koń odczytuje działanie rąk jeźdźca a wodze powinny być przekaźnikiem informacji – jak telefon. Jeżeli odczyta rozluźnienie, spokój, świadome panowanie i działanie nimi, to odpowie tym samym. „Czytając” napięcia koń odpowiada napięciami. Na napięcia ramion jeźdźca odpowie napięciem mięśni szyi. Odpowie strachem przed bólem jaki zada mu wędzidło, gdy „nadzieje się” na nie. A „nadzieje się” na pewno, ponieważ sztywno i siłowo zostało one przytrzymane napiętymi ramionami człowieka. Przy „huśtającej się” szyi konia w przód i tył podczas jego ruchu, jest to nieuniknione. Ten strach przed „sztywnym wędzidłem” może zostać wyrażony przez zwierzę rzucaniem i zadzieraniem głowy.

https://pogotowiejezdzieckie.blogspot.com/2021/01/bezsensowne-cwiczenia-wykonywane-przez.html tu przeczytacie o zaciskaniu kolan przez jeźdźca.

https://pogotowiejezdzieckie.blogspot.com/2019/09/jak-to-jest-z-tym-zapieraniem-sie-w.html tu o powiązaniu mięśni szyi z ruchomością łopatek i przednich nóg konia.

https://pogotowiejezdzieckie.blogspot.com/2019/07/wszystko-jest-w-gowie.html tu o napięciach ciała jeźdźca.

https://pogotowiejezdzieckie.blogspot.com/2019/04/zatrzymac-konia-i-miesnie-brzucha.html tu o pracy ciałem jeźdźca i o zatrzymaniu konia.

Nie dość, że jeździec nie powinien niczego ściskać i zaciskać, nie dość, że powinien panować nad swoim ciałem i zapobiegać odruchowym jego napięciom, to powinien także uczyć podopiecznego jak niwelować napięcia jego ciała. Nie da się zwierzęcia do tego namówić sygnałami siłowymi i blokującymi pracę mięśni i stawów.

Ponieważ pomagam opanować sztukę jeździecką głównie dzieciom, nie mogę podczas szkoleń operować poleceniami typu: „rozluźnij mięsień szyi konia”. Muszę szukać prostych i przejrzystych porównań działających na wyobraźnię. Tłumaczę więc, że konia trzeba przygotować do pracy i wysiłku. Od pierwszych jego kroków trzeba go „nastroić by dobrze grał” (chodził) – jak instrument. https://pogotowiejezdzieckie.blogspot.com/2015/02/pracuj-ydkami.html

Trzeba „skrócić ciało zwierzęcia” czyli rozciągnąć i uelastycznić mięśnie grzbietu podopiecznego. Należy namówić go do zaangażowania mięśni zadu do pracy i zapobiec próbom napinania mięśni łączących łopatkę z kośćmi szkieletu ciała. Rozluźnienie tych mięśni daje gwarancję, że wierzchowiec będzie przednimi kończynami stawiał kroki obszerne z dużą lekkością i swobodą. To rozluźnienie przyczyni się do zrównoważenia ciała zwierzęcia i do możliwości wyregulowania tempa i rytmu jego chodu. Koń pracujący z rozluźnionym mięśniami, które mają wpływ na ruch łopatek a tym samym kończyn piersiowych, nie będzie samowolnie się rozpędzał i nie będzie „wieszał się na wodzach”. Te mięśnie to:

Mięsień ramienno – głowowy, który prostuje staw barkowy i wysuwa przednią kończynę do przodu.

Mięsień dwugłowy ramienia, który prostuje staw barkowy (u konia posiada silne pasmo ścięgnowe)

Mięsień zębaty dobrzuszny szyi, który przyczepia się do wyrostków kolczystych kręgów szyjnych II- VII i kończy na przyśrodkowej, przedniej krawędzi łopatki. Jego skurcz pociąga łopatkę do przodu.

Mięsień zębaty dobrzuszny klatki piersiowej, który przyczepia się do powierzchni zębatej łopatki a kończy ośmioma zębami na kolejnych żebrach. Mięśnie zębate dobrzuszne zlewają się u konia w jeden praktycznie niepodzielny mięsień. Ich funkcja polega na pociąganiu barku do przodu z jednoczesnym ustawieniem panewki łopatki do góry i do przodu – odpowiada temu ruch kończyny piersiowej do przodu i do góry. (Źródło: https://heavydressage.wordpress.com/2016/02/18/kulawizna-konczyny-piersiowej-cz-1/)

Prowadząc trening z moimi podopiecznymi jeźdźcami (dotyczący kwestii omawianych w tym poście), tłumaczenie sposobu pracy z koniem zaczynam od wyobrażenia, że zwierzę składa się z dwóch niezależnych części – przodu i tyłu konia. Gdy uczący się jeździec zaczyna pracę w siodle, obie te części nie przylegają do siebie, tworząc sporą szczelinę dokładnie w miejscu ułożenia siodła. Od pierwszych kroków podopiecznego człowiek chcący podróżować na grzbiecie wierzchowca musi próbować zlikwidować tą szczelinę i namówić zwierzę, by przytuliło do siebie obie części swojego ciała. Koń nie będzie jednak w stanie odpowiedzieć pozytywnie na taką prośbę, jeżeli opiekun będzie rozmawiał tylko z jedną z tych części ciała. Jeżeli będzie próbował przytulić przód do tyłu albo tył do przodu ciała, to wielkość szczeliny pod nim pozostanie niezmieniona. Szczelina pozostanie a wierzchowiec odpowie zwolnieniem albo przyspieszeniem tempa. Przednia i tylna część ciała konia muszą zbliżyć się do siebie równocześnie – na zasadzie klaśnięcia – jak ciche klaśnięcie dłońmi. Taka praca z wierzchowcem, to nic innego tylko namawianie go do zaangażowania zadu do pracy, namawianie do odciążenia przodu ciała i wyprężenia grzbietu.

W teorii brzmi to prosto i kwestia sposobu pracy nad namówieniem podopiecznego do „skrócenia” ciała wydaje się oczywista. W praktyce wygląda to często tak, że jeździec próbuje jak najwięcej spraw z koniem załatwić przy pomocy wodzy i wędzidła. Nawet wówczas, gdy zna w teorii wyżej opisane zasady pracy. Często taka niemoc zapanowania nad chęcią działania wodzami (bez udziału innych pomocy) tworzy się po za świadomością jeźdźca. Jest odruchem, który powstaje zawsze przy pierwszych próbach jazdy wierzchem. W większości ośrodków szkoleniowych „pielęgnuje się” te odruchy. Niewielu szkoleniowców przykłada wagę do ich niwelowania – a to powinno być jedną z podstaw pracy szkoleniowej z adeptami sztuki jeździeckiej.

Jak więc „połączyć przednią i tylną część ciała konia”? Opowiadam moim podopiecznym jeźdźcom, że przód ciała wierzchowca to samochód bez zamontowanej kierownicy. By móc pojazd prowadzić trzeba kierownicę przytwierdzić do pojazdu - ale podczas jazdy. Żeby się to udało, auto nie może pędzić i uciekać – musi jechać wolnym, spokojnym i równym tempem i rytmem. Zadbać o to tempo powinno ciało jeźdźca, między innymi poprzez świadome regulowanie ruchu bioder i anglezowania. W tym samym czasie jeździec powinien namawiać „kierownicę”, czyli zadnią część ciała zwierzęcia, do „połączenia się” z przednią. Warunkiem osiągnięcia sukcesu jest przypilnowanie, by na pracujące łydki przód ciała konia nie odpowiedział przyspieszeniem tempa. „Montowanie kierownicy” powinno trwać tak długo, aż jeździec poczuje, że jego podopieczny zaczął reagować na bardzo delikatne „sygnały kierujące i ustawiające” jego ciało.

https://pogotowiejezdzieckie.blogspot.com/2016/08/gdzie-kon-ma-kierownice.html

Wyobrażenie szczeliny w ciele konia pomaga również w pracy nad rozluźnieniem mięśni szyi konia. Tym razem jednak niewielką szczelinę jeździec powinien wyobrazić sobie z boku szyi zwierzęcia – u jej nasady i tuż przy łopatce. Sugestie proszące o zniwelowanie tej szczeliny powinny docierać do wierzchowca z przodu i z tyłu naraz. Z tym, że wodza musi spełniać rolę wskaźnika. Tak, jakbyście wskaźnikiem pokazywali coś na mapie. Podczas, gdy wodza wskazuje: „tu jest „szczelina” (napięty mięsień)”, łydka wydaje polecenie: „zamknij szczelinę” (rozluźnij mięsień).

Pamiętajcie też, że sygnał wysyłany poprzez wodze czy łydki jest zadaniem dla konia, na które ma odpowiedzieć. Dajcie mu czas na odpowiedź. Sygnał jest jak pytanie - np: 2+2=..... Pozwólcie podopiecznemu odpowiedzieć na nie. Jeżeli tego nie zrobi, to powtórzcie pytanie, bo być może nie zrozumiał go lub nie zna odpowiedzi. Powtarzajcie pytanie z przerwą na odpowiedź tak długo, aż doczekacie się prawidłowej odpowiedzi. Nie próbujcie odpowiedzieć za konia – czyli siłowo zamknąć „szczeliny” za niego. W odpowiedzi zwierzę zacznie pracować nad poszerzeniem tej „szczeliny”. Nie powtarzajcie też tego pytania w sposób 2+2 2+2 2+2 2+2 2+2 itd, ponieważ zwierzę z powodu nieprzydzielonego mu czasu na odpowiedź nie zareaguje.


Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...